Rạm chợ Tréo

Chợ Tréo ngự ở góc phía Đông Nam của ngã ba sông Kiến Giang, huyện vựa lúa Lệ Thuỷ của tỉnh Quảng Bình. Chợ đông từ sáng sớm, nhưng không hiểu sao lại gọi là chợ Tréo (ngoe). Cái tên chợ gợi tò mò cho không ít người.

Một lần có đoàn nhà báo từ trung ương vào dự đại hội, đi thăm đâu không đi, nhất định phải đi chợ Tréo.

Hôm ấy nhằm ngày mùng năm tháng năm, là ngày con rạm (giống như con cua đồng nhưng sống ở nước lợ, thân dẹt hơn) nổi lên, kết thành bè dưới phá Hạc Hải, người dân vớt được từng thuyền mang đi chợ Tréo. Rạm mùng năm béo, ăn gỏi cũng ngon, muối xổi càng ngon hơn. Dân đồng chiêm trũng Lệ Thuỷ dịp này mua làm nước mắm để trữ ăn dần. Nước mắm rạm đặc biệt lắm!

Lại kể, thấy bà bán một thúng rạm đầy nhưng không đậy, một anh nhà báo người Bắc nhanh nhẩu: “Bà ơi! Đậy lại không rạm nó bò hết!”. Nghe lời nhắc, bà già chẳng những không cám ơn lại còn nhìn anh này chằm chằm, đoạn hỏi: “Chớ chú ở đâu tới mà không biết rạm ni là rạm Lệ Thuỷ?”. Anh nhà báo vẫn hồn nhiên hỏi lại: “Rạm Lệ Thuỷ thì sao ạ?”. Bà cụ thúc thắc: “Rạm Lệ Thuỷ thì con ni bò lên, con khác kéo cẳng xuống, đố con mô bò ra được”. Anh nhà báo nở một nụ cười cầu tài vì câu chuyện ngồ ngộ, nhưng có vẻ như anh ta chẳng để ý gì về ngụ ý sâu xa của câu bà cụ nói.

Hôm sau, đại hội của hội nọ diễn ra căng thẳng ngay từ khâu kiểm tra tư cách đại biểu. Đoàn nhà báo bất ngờ đến mức không tài nào hiểu được một hội (mà nơi khác thông thường mọi người đều khiêm tốn nhường cho nhau, nếu không nói là đùn đẩy) ở đây lại “máu”đến thế. Anh nhà báo nọ, rốt cục đã viết một bài ca ngợi hết lời tinh thần đấu tranh thẳng thắn của các đại biểu đăng trên báo ngành. Báo đăng, anh gọi điện cho ông hội tưởng vừa đắc cử:“Bác thấy em viết thế nào ạ?”. Ông hội trưởng (về khía cạnh này cũng như bà bán rạm) không cám ơn đã đành, lại còn buông một câu: “Chú chả hiểu gì về câu chuyện rạm Lệ Thuỷ!”, rồi cúp máy.

Dịp này, mới giữa nhiệm kỳ, hội đã phải đại hội để bầu lại. Anh nhà báo lại được cử vào để dự. Không đi chợ Tréo nữa, anh dành thời gian để nói chuyện với ông hội trưởng đặng nắm thêm tình hình. Ông hội trưởng chưa quên câu chuyện “tinh thần đấu tranh” dạo nọ anh viết nên giở giọng “nói ngang Mỹ Lộc, nói dọc Quảng Cư” ra trước: “Anh theo dõi địa phương này, anh có biết quê chúng tôi mạnh nhất là môn thể thao nào không?”. Nghe đến đó, anh nhà báo không ngần ngại: “Biết chứ ạ, quê ta mạnh nhất là bơi lội!”. Ông hội trưởng thẳng thừng: “Trật lất! Tôi nói cho anh nghe, mạnh nhất là môn “thọc gậy bánh xe!”. Lần này có viết thì phải viết về “thọc gậy bánh xe, đừng viết về bơi lội!”. Nói xong, ông hội trưởng quay ngoắt đi, chắc là chuẩn bị cho cuộc họp sắp đến dự kiến cũng sẽ căng ngay từ khi bắt đầu.

Anh nhà báo đứng há hốc mồm, như đang ngơ ngác nhìn theo "hòn đá" mà ông hội trưởng vừa ném lên trời...

Nghe đâu sau đó, anh nhà báo cố công tìm lại bà bán rạm để hỏi cho rõ ngọn ngành nhưng không gặp, vì dạo này người ta ngăn đập Mỹ Trung để “ngọt hoá” phá Hạc Hải nên rạm không còn nước lợ để sống.