Chính phủ đã ra nghị định công nhận thị xã Đồng Hới trở thành
thành phố từ tháng 8.2004. Nhiều người chưa hết "ngất ngây", sau một
giấc ngủ, thức dậy họ đã thành người thành phố.
Ngồi ở nhà nổi trên
sông Nhật Lệ, nhìn ra cửa biển, nghe đài phát thanh đọc nghị định của Chính phủ
công nhận thị xã Đồng Hới trở thành thành phố, Vân - một người bạn đang làm
việc ở Tỉnh Đoàn bắt chước một câu quảng cáo trên truyền hình: "Đã ngạc
nhiên chưa?". Câu đùa ném ra đúng lúc đến mức ai cũng há mồm vì... ngạc
nhiên. Và câu chuyện theo chủ đề "ngạc nhiên" bắt đầu...
Nghề
nghiệp: “Chủ tịch UBND thị xã”
Năm 1989, tỉnh Bình
Trị Thiên sau 14 năm tồn tại đã tách ra làm ba tỉnh theo địa giới cũ: Quảng
Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế. Hồi ấy có một chuyện khôi hài nhưng có thật:
Ông phó chủ tịch UBND một huyện ở Quảng Bình làm đến hai nhiệm kỳ nhưng chưa
bao giờ thấy mặt Chủ tịch UBND tỉnh Bình Trị Thiên. Là vì hồi ấy truyền hình
chưa phủ sóng đến Quảng Bình, đừng nói gì đến huyện ông. Mỗi lần đi họp tỉnh,
đường xấu lại xa, xe cộ cọc cạch nên chỉ có chủ tịch huyện mới được đi để nhân
đó vào làm việc luôn với các sở, mang theo dấu của huyện, cần là có thể ký và
đóng dấu ngay. Khi chia tỉnh, lần đầu đi họp, gặp Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình
bấy giờ là ông Trần Sự, nguyên Phó chủ tịch tỉnh lớn Bình Trị Thiên, nguyên
Tỉnh đội trưởng Quảng Bình "khét tiếng một thời", vị phó chủ tịch
huyện tròn xoe mắt: "Hóa ra ông này cũng hai mắt, một mũi, một miệng như
mình!".
Tỉnh lớn, nên thị
xã Đồng Hới 14 năm sau ngày giải phóng vẫn là Đồng Hới của thời mới kết thúc
chiến tranh. Cả thị xã có hai cái gọi là nhà lầu, một còn sót lại từ thời Pháp,
mảnh bom lỗ chỗ, "ưu tiên" làm đài truyền thanh thị xã. Một nữa, hai
tầng, cũng là của xí nghiệp truyền thanh thời bao cấp. Còn lại thì "bời
bời cỏ lút". Đi bầu cử lần đầu khi tỉnh mới tái lập, cử tri thấy ông
Nguyễn Xuân Chàm khai trong lý lịch: "Nghề nghiệp: Chủ tịch UBND thị
xã". Ai đọc cũng cười, nhưng ngẫm lại thấy ông rất đúng, hai mươi bốn năm
làm chủ tịch, chả thành nghề nghiệp là gì? Làm chủ tịch lâu cũng chán, nên khi
chúng tôi gọi ông là thị trưởng, ông khoái lắm, đọc hai câu thơ “ruột” do mình
sáng tác bằng một giọng với âm vực rộng nghe ồm ồm: "Nhật Lệ sóng vỗ dập
dồn/Ba o gánh cá qua cồn chang chang". Câu thơ thứ hai có nhiều "biến
thể" lắm, tùy nơi, tùy lúc mà thị trưởng đọc. Nay ngài thị trưởng đã về
hưu, gặp lại, vẫn chất giọng với âm vực rộng và cách trò chuyện dân dã, ông
bảo: "Tao chừ được gọi là nguyên chủ tịch UBND thành phố rồi còn chi nữa".
Ba người
lãng mạn
Người thứ
nhất, hẳn nhiên, là một nhà thơ.
Trong bối cảnh cả
thị xã như một cánh đồng hoang, mưa một trận, ếch nhái kêu ngay dưới chân mình,
thế mà "nhà thơ Đồng Hới" Xuân Hoàng đã viết những câu thơ rất...
lãng mạn: "Thành phố như cô gái trẻ/Vươn vai trước bình minh hồng".
Ai đọc cũng thấy phơi phới cả tâm hồn, dù bấy giờ thị xã chưa ra hình hài thị
xã. Không sao! Ngày còn chiến tranh, máy bay địch rải thảm biến Đồng Hới thành
bình địa, nhà thơ cũng lãng mạn như thế: "Viên gạch đổ ta lại xây ở
đó/Những ngôi nhà vời vợi mấy tầng cao". Sau này, khi ông đã đi xa, đọc
lại thơ ông, người ta mới hiểu, đó không chỉ là một sự "lãng mạn cách
mạng", mà đôi khi, như một lời tiên tri!
Người lãng mạn
thứ hai mới thật bất ngờ: Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Trần Sự (thời kỳ tỉnh
mới chia ra).
Có thể nói, phàm đã
dân Quảng Bình không ai không biết đến cái tên Trần Sự. Người ta biết nhiều đến
ông vì hai lẽ, ông là người đẹp trai có tiếng vào hạng nhất nhì xưa nay. Nguyên
là Tỉnh đội trưởng Tỉnh đội Quảng Bình trong chiến tranh, ông "khét
tiếng" về sự quyết đoán đến... độc đoán. Có điều là chưa bao giờ thấy ông
quyết sai. Có lẽ ông đúng, thời buổi "trên bom dưới đạn" không quyết
đoán có mà... tự tử. Bằng một trí tuệ thông minh trác tuyệt bẩm sinh, khi chuyển
sang dân chính, cũng chẳng có ai có thể "qua mặt" được ông. Hồi mới
chia tỉnh, ông trải tấm bản đồ do các chuyên gia Cuba
Ông Sự bắt đầu bằng
hai việc nhỏ nhưng rất ấn tượng: Một, trong 700 triệu đồng được
"chia" từ tỉnh cũ, ông không xây chung cư cho cán bộ mà chủ trương
cấp đất rồi cho mỗi cán bộ vay 1 triệu đồng (bằng 6 chỉ vàng thời đó) để làm
nhà. Trả tiền đất 1 chỉ, còn 5 chỉ, ai cũng có thể có nhà riêng, tùy theo năng
lực của mình mà làm to hay nhỏ. Nhiều người đến nay vẫn nhớ ơn, nhờ ông mà họ
có đất có nhà, không phải ở chung cư. Hai, mở rộng con đường qua thị xã rộng
gấp hai thiết kế đang làm. Hồi ấy, dịp bầu cử, ông đã bị người ta kiện rằng:
thị xã bé bằng bàn tay, người ít, nhà thưa, làm đường rộng họa chỉ để... trâu
đi. Ông quả quyết: "Nếu có vốn tôi cho làm rộng gấp... ba!". Người ta
nói ông là người lãng mạn đến... ảo tưởng. Bây giờ, nhà cao tầng mọc lên, dân
cư phố thị sầm uất, trục đường chính qua thị xã trở nên quá hẹp. Ai cũng khen
"ông lãng mạn" này quả là có tầm nhìn xa!
Ông Sự làm chủ tịch
"nổi tiếng"với câu: "Tôi không xin Thủ tướng tiền, tôi chỉ xin
cơ chế". Thời ấy, ở một tỉnh nghèo, nói thế là "bạo" lắm!
Ông về hưu trước
khi thị xã thành thành phố "hai nhiệm kỳ", theo cách tính thời gian
của người làm chính trị. Mỗi chiều, ông lại sơ-vin, lượn một vòng xe máy rồi
vào nhà hàng làm vài ly rượu booc-đô trước khi về nhà nghiền ngẫm sách Tàu...
cho vui.
Người lãng
mạn thứ ba: "Người lãng mạn cuối cùng?".
Người ta đã đặt
câu hỏi như vậy khi Võ Minh Hoài - giám đốc một doanh nghiệp tư nhân trẻ và
rất... phong độ - có ý tưởng xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng tận bên... Bảo
Ninh, quê hương mẹ Suốt vốn cách sông trở đò. Nhưng Hoài bỏ ra hơn 200 tỉ để
làm thật, mà làm ra làm. Tác phong chuyên nghiệp của Hoài thể hiện ngay từ khâu
đầu tiên: anh thuê hẳn một kiến trúc sư nước ngoài thiết kế. Cùng với việc thi
công công trình, Hoài hợp đồng (thực ra là thuê) hẳn một trường du lịch, rồi
cùng họ trực tiếp tuyển người, gửi 700 học sinh vào đào tạo. Tiền học anh
"bao", việc làm anh "bao". Khâm phục cách làm của chàng
trai trẻ này, lần đầu tiên, giám đốc một khu du lịch 5 sao ở Đà Nẵng đồng ý
nhận học viên của Hoài gửi vào thực tập. Rồi Hoài tuyển các chức danh điều hành
khu du lịch với mức lương cao, nhưng yêu cầu cũng cao. Ngày thị xã được công
nhận là thành phố, cầu Nhật Lệ vừa thông xe, khu nghỉ dưỡng mang tên SUN SPA
tuyệt đẹp đã hoàn thành, học viên cũng vừa ra trường... Vù một cái, từ trung
tâm thành phố qua cầu là đến Khu nghỉ dưỡng Mặt Trời. Nhìn thành quả như trong
mơ của Hoài, người ta bình luận: "Anh này lãng mạn nhưng lãng mạn...
khôn!". Không có những người lãng mạn để "đón đầu" như Hoài thì
có gì để làm nên hình hài thành phố? Còn ai tiếp tục lãng mạn như anh?
"Đã
ngạc nhiên chưa?"
Ngạc nhiên lắm! Chỉ
với 15 năm, người Quảng Bình đã biến một thị xã bình dị thành thành phố, hỏi
không ngạc nhiên sao được? Bảo "ngủ một giấc trở thành người thành
phố" không chính xác ở chỗ, thành quả này đã được xây dựng từ nhiều năm.
Nhưng về nghĩa đen và cả về sự tỉnh táo mà nhìn nhận, thì quả đúng như vậy. Câu
chuyện sau đây chỉ là một ví dụ...
Nhà báo Trương Duy
Nhất (Báo Đại Đoàn Kết) tốn hết 125.000đ tiền xe taxi đi quanh thành phố để tìm
chỗ e-mail bài về tòa soạn. Người lái xe xót tiền cho Nhất cứ can: "Tui
cam đoan với anh không có, đừng đi nữa tốn tiền". Thật khó tin, vì lý do
Đồng Hới là thành phố du lịch, vả lại khách còn đến di sản thế giới Phong Nha -
Kẻ Bàng, chẳng lẽ...
Ngày thông xe cầu
Nhật Lệ, vì không tin nên tôi không mang đủ "đồ nghề". Thấy cạnh bưu
điện có chỗ đề "đường truyền tốc độ cao", tôi mừng quá, lao vào.
Nhưng bất ngờ, cô nhân viên thản nhiên cho biết, đề là đề vậy thôi, ở đây không
gửi e-mail được. Tìm khắp không có, tôi nghĩ ra chuyện vào Báo Quảng Bình. Trụ
sở của báo tỉnh "hoành tráng" nhưng chưa kết nối Internet. Không chịu
khuất phục, tôi vào Phân xã Thông tấn xã tại Quảng Bình, anh em nhiệt tình lắm
nhưng họ chỉ cài đặt mạng nội bộ. Hết cách, tôi quay lại một điểm khác năn nỉ
cô nhân viên cho mình lấy địa chỉ riêng để kết nối đường truyền, cô từ chối đây
đẩy: "Tui biết mấy eng mần chi trong nớ, hư máy tui đi!". Tôi đành ra
bưu điện fax một bản tin không ảnh về tòa soạn.
Trở lại gặp Vân và
các bạn, Vân cũng sốt ruột giùm tôi: "Thế nào, chuyển được chưa
anh?". Tôi kể lại câu chuyện "gian truân đường Internet" cho mọi
người nghe và hỏi: "Đã ngạc nhiên chưa?". Tất cả đều tròn xoe mắt như
lúc Vân hỏi mọi người. Họ cũng ngạc nhiên lắm!
Tháng 9.2004
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét